Verlenging grafrechten algemeen graf?

Vraag:

Momenteel ben ik bezig met het nieuwe kerkhofreglement voor ons kerkhof volgens het ‘Modelreglement voor beheer van een begraafplaats van een r.-k. parochie’. Hierin staat o.a. dat wanneer de grafrechten voor een eigen graf gaan aflopen, verlenging voor een termijn van tien jaar mogelijk is. Is die tien jaar bindend of mag dat volgens de Wet op de Lijkbezorging ook bijvoorbeeld vijf jaar zijn? Dit laatste is namelijk bij ons gebruikelijk. Dan wat betreft een algemeen graf. Hierover wordt gesteld in het Modelreglement dat ‘Het recht van een gebruiker in een algemeen (urnen)graf kan niet worden verlengd’.
Tot nog toe zijn wij voor onze gebruikers van een plaats in een algemeen graf altijd vrij soepel geweest en wordt, nadat de bij ons geldende gebruikstermijn van 15 jaar voor een plaats in een algemeen graf is verstreken, de gebruiker de gelegenheid geboden telkens weer per jaar de plaats in het algemeen graf aan te houden, uiteraard tegen betaling van de geldende grafrechten en onderhoudskosten. Jaarlijks wordt bezien of het graf nog weer voor een jaar door de gebruiker kan worden aangehouden. Volgens mr. Xxxxxx van het bisdom Xxxxxxxx kan dit gewoon ní­et, omdat het bij de WÉL is verboden een algemeen graf te verlengen; dit zou volgens Xxxxx bij gerechtelijke zaken tot grote problemen kunnen leiden.Graag zou ik van u vernemen of het bij wet werkelijk verboden is om een gebruiker de mogelijkheid te bieden het gebruik van een algemene grafplaats telkens weer met een jaar te verlengen. Is het mogelijk om bovenstaande vragen schriftelijk beantwoord te krijgen? Ik kan het dan namelijk ook aan het kerkbestuur tonen hoe het werkelijk zit. Alvast heel hartelijk dank voor uw beantwoording van mijn vragen.

Antwoord:

Allereerst wil ik u er op wijzen dat wij als LOB met het RK-juristenberaad hebben afgesproken dat vragen over het RK-modelreglement in eerste instantie aan de juristen van de bisdommen worden voorgelegd. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van het RK-reglement en kunnen onduidelijkheden daarin wellicht beter verhelderen dan wij omdat wij de logica ervan ook niet altijd kunnen volgen. Maar ik lees dat u inmiddels ook al contact hebt gehad met het bisdom en dat het u meer gaat om een ‘second opinion’. Wat betreft uw eerste vraag over de verlenging van de grafrechten van een eigen graf het volgende: wettelijk is het mogelijk om de grafrechten voor een eigen graf met tien jaar te verlengen. Deze 10 jaar is een maximum termijn, geen minimum. U mag de grafrechten ook met 1 jaar verlengen of met vijf jaar, dat maakt niet uit. Die 10 jaar als maximum is ingesteld om geen wildgroei in eindeloos doorlopende grafrechten te krijgen; wanneer de 10 jaar zijn verstreken mogen ze wel steeds weer opnieuw met 10 jaar (of minder) verlengd worden, maar dan weet u tenminste dat de rechthebbende nog in leven is en geïnteresseerd is in het graf en zijn/haar verplichtingen kan nakomen. Het graf kan dat vrijvallen voor heruitgifte als de rechten niet worden verlengd.
Uw tweede vraag betreft een algemeen graf. Het RK-modelreglement bepaalt dat algemene graven niet mogen worden verlengd. Bij mijn weten is hierover niets in de wet opgenomen. Dus als er wettelijk niets geregeld is dan doen we het niet, dat zou de redenering hierachter kunnen zijn. De meeste begraafplaatsen willen het ook niet, want de algemene graven zijn bedoeld om na 10 jaar (de wettelijke grafrusttermijn) geruimd te worden en opnieuw te gebruiken. Daar komt bij dat het ondoenlijk en onzinnig is om de gebruiksrechten van een gedeelte van een graf te verlengen. De gebruikers delen het graf immers met de nabestaanden van de andere overledenen die er in begraven liggen. Dus hoe doet u dat als de gebruiker van 1 diep wil verlengen en 2 diep en 3 diep willen dat niet? Dan heeft u maar eenderde van de inkomsten. De andere twee overledenen liggen gratis in een verlengd graf , terwijl de nabestaanden daar niet om hebben gevraagd. En u kunt de grafruimte niet opnieuw gebruiken. Waarom geeft u dan eigenlijk nog algemene graven uit? U kunt al deze mensen beter een eigen graf laten nemen, dan kunnen ze tot in het oneindige verlengen (met steeds een nieuwe periode van 1 tot 10 jaar) en gaat u niet failliet. Het is dus wettelijk niet verboden om een gebruiker de mogelijkheid te bieden om langer dan tien jaar van een algemeen graf gebruik te maken, in dat opzicht is de informatie die u kreeg misschien niet helemaal juist. Maar als het RK-reglement bepaalt dat het niet mag, is dat zeker niet onzinnig!. U bent als beheerder dan misschien wel heel barmhartig ten opzichte van de nabestaanden maar niet echt efficiënt en consistent in uw beleid. U geeft algemene graven uit voor een bepaalde termijn en een bepaald tarief en daarna worden er met sommige nabestaanden wel en met sommige nabestaanden geen persoonlijke verlengingsregelingen getroffen die overigens verder nergens goed zijn vastgelegd. Dat het bisdom daar een beetje zenuwachtig van wordt, begrijp ik wel, dat zou ik zelf ook worden: Er hoeft maar 1 nabestaande aan de bel te trekken met de boodschap dat hij wel betaalt voor zijn verlenging, terwijl dat voor de andere overledenen in hetzelfde graf niet gebeurt en ja hoe legt u dat dan uit? Daar komt bij dat ALS u ooit besluit om de graven te ruimen, u ook problemen met de nabestaanden kunt krijgen omdat ze door uw handelwijze een beetje op het verkeerde been worden gezet. Zij verkeren namelijk in de niet helemaal onterechte veronderstelling dat ze bij u de algemene graven eindeloos kunnen verlengen. En waar baseert u dan op dat dat toch eigenlijk niet de bedoeling is? Mijn advies zou zijn: schaf het verlengen van algemene graven onmiddellijk af! Wanneer u het desondanks toch prettig vindt om de gebruikers van algemene graven een verlengingsregeling aan te bieden legt u deze kwestie dan vooral ook even voor aan een jurist die gespecialiseerd is in grafrechten (bijvoorbeeld de juridisch adviseur op www.uitvaart.nl ). Ik vrees dat u dan in grote lijnen hetzelfde krijgt te horen als wat ik u nu geschreven heb, maar het lijkt mij hoe dan ook wel verstandig dat als u zelf een reglement maakt, u dit even aan hem voorlegt voor juridisch advies. Tenzij u graag de goedkeuring wilt van het bisdom. In dat geval moet u het voorleggen aan de juridisch adviseur aldaar. En dan weet u al wat de bepaling wordt inzake de algemene graven. Dat is dan wel even wennen, maar eigenlijk wel zo klantvriendelijk: 15 jaar is 15 jaar en elke gebruiker weet waar hij of zij aan toe is en wordt gelijk behandeld. En u houdt het financieel en qua grafbeheer ook een beetje op orde op uw kerkhof. Met vriendelijke groet,

Pauline Harmsen
1 september 2005