Grafrechten afschaffen via verordening?

Vraag:

Geachte heer/mevrouw, Eeuwigdurende graven Zoals zoveel gemeentes, hebben ook wij te maken met een groot aantal eeuwigdurende graven. Rechten die in een ver verleden zijn afgegeven. Inmiddels zijn we een aantal herindelingen verder en hebben we een nieuwe verordening opgemaakt, die de oude verordeningen vervangt, maar waarin afspraken op basis van de oude verordeningen, gerespecteerd moeten worden. De vraag is nu of het juridisch mogelijk is in een nieuwe verordening deze oude afspraken te doorbreken, door hierin evt. een soort van overgangsperiode op te nemen. Bijvoorbeeld dat binnen een aantal jaar na inwerkingtreding van de nieuwe verordening de eeuwigdurendheid van een graf vervalt en dat vanaf dat jaar het graf weer terugvalt bij de beheerder of verlengd kan worden door rechthebbende (tegen betaling). Op basis waarvan kan een beheerder, wettelijk gezien, de onbepaalde tijd van een graf doorbreken? Ik heb iets gelezen over dat hier wellicht kansen voor bestaan op het gebied van onderhoud van grafbedekking. Kan achterstallig onderhoud (nader gedefinieerd) wettelijk gezien een reden zijn om over te gaan tot ruiming (mits termijn van wegwerken achterstallig onderhoud wordt geboden)? Of moet deze overweging genoemd staan in de beheerverordening? Is deze overweging ook van toepassing op graven die voor bepaalde tijd (bv. 30 jaar) zijn uitgegeven? Graven met uitsluitend recht/ huurgraven De termijn van graven met uitsluitend recht kunnen, zo heb ik gelezen, onbeperkt verlengd worden met maximaal 10 jaar per verlenging. In feite kan zo’n graf dus ook eeuwig blijven bestaan. Is het mogelijk bij afgifte van nieuwe graven (op te nemen in een verordening) een beperking op te leggen op het aantal mogelijke verlengingen. Voorbeeld: iemand krijgt een graf met een termijn van 20 jaar. Deze is maximaal tweemaal te verlengen. Dit graf zou dan maximaal een termijn van 40 jaar hebben, waarna het recht terug vervalt aan de beheerder. Klopt het dat men in dit kader dan ook wel spreekt van ‘huurgraven’ ? Alvast bedankt voor de moeite! Met vriendelijke groeten, E. S.

Antwoord:

Geachte mevrouw S., ik had u gevraagd uw telefoonnummer te mailen of om mij te bellen, omdat sommige van uw vragen ook weer nieuwe vragen oproepen en dit mondeling dan beter af te handelen is. Maar kort gezegd is het zo dat een eeuwigdurend grafrecht of een grafrecht voor onbepaalde tijd nooit omgezet mag worden in een grafrecht voor bepaalde tijd. U kunt uw verordening wel wijzigen en daarin ook een andere uitgiftetermijn voor de graven vastleggen, maar dat geldt dan altijd voor de uitgifte vanaf de inwerkingtreding van de verordening en is niet met terugwerkende kracht van toepassing op de graven die vroeger zijn uitgegeven. Voor grafrechten geldt altijd de verordening die van kracht was op het moment van uitgifte. Je kunt dus niet met een nieuwe verordening de eeuwigdurende grafrechten ongeldig verklaren of afpakken. Wel is het zo dat veel gemeenten vroeger wel een paar ontsnappingsmogelijkheden in de verordening hadden vastgelegd. Soms stond er de bepaling in dat bij overlijden van de rechthebbende de grafrechten binnen een jaar moesten worden overgeschreven op naam van een nieuwe rechthebbende. Wanneer dat niet tijdig gebeurde vervielen de grafrechten, dus ook als het een eeuwigdurend graf betrof. Maar wanneer u nu in uw verordening vastlegt dat over een jaar de eeuwigdurende grafrechten vervallen en vervangen kunnen worden door een grafrecht voor bepaalde tijd handelt u in strijd met de wet. Het is inderdaad wel mogelijk om bij achterstallig onderhoud in te grijpen. Maar u moet wel in uw verordening hebben vastgelegd dat de rechthebbende verplicht is zorg te dragen voor het onderhoud. Wanneer men deze verplichting niet nakomt kunt u de rechthebbende schriftelijk verzoeken zijn onderhoudsverplichtingen na te komen. Wanneer men daarop niet reageert kunt u de grafsteen verwijderen en mag – wanneer het echt om een vorm van verwaarlozing gaat die strijdig is met de bepalingen in uw verordening en onder bepaalde voorwaarden – u de grafrechten vervallen verklaren en mag 30 jaar na de laatste begraving het graf worden geruimd. Zie hiervoor ook artikel 28 lid 4 van de Wet op de lijkbezorging. Het recht op verlenging van een eigen graf is een wettelijk recht (vastgelegd in artikel 28 lid 1) en mag niet door een lagere rechtsregel (verordening) worden afgepakt. De term huur- of koopgraf is hierbij niet relevant. Alle eigen graven zijn huurgraven, men vestigt het recht om daar te begraven, maar men koopt de grond niet, die blijft altijd eigendom van de beheerder. Met vriendelijke groet,

Pauline Harmsen
3 oktober 2006