Graven Molukse KNIL militairen - insigne

VRAAG

We lazen in het vakblad ‘DE Begraafplaats’ augustus ’25 editie, het artikel over de graven van de Molukse KNIL militairen.

Naar aanleiding daarvan hebben we twee vragen:

1. Waar is de in het artikel vernoemde insigne te verkrijgen  – we zouden deze graag plaatsen op een bestaand graf, van een voormalig KNIL’er.
2. Er wordt in het artikel alleen gesproken over gemeentelijke begraafplaatsen en gemeentelijke regelingen Maar over bijzondere begraafplaatsen staat er niets; waar zit ‘m het verschil in qua juridische discrepantie?

ANTWOORD

De insignes of plaquettes zijn altijd een lokaal initiatief, veelal van de eigenaar van de begraafplaats en vaak in samenspraak met betrokkenen opgesteld. Die insignes of plaquettes zijn dus niet vrij verkrijgbaar. Of er een dergelijk insigne of plaquette beschikbaar is, hangt dus af van het plaatselijke beleid.

Vaak wordt het initiatief genomen vanuit een gemeente voor erkenning van het leed van voormalig KNIL-ers. De graven zijn in veel gevallen ook onderdeel van dit proces. In het artikel wordt inderdaad vooral gesproken over gemeentelijke begraafplaatsen, aangezien een gemeente daar als eigenaar zeggenschap over heeft. Dat sluit graven op bijzondere begraafplaatsen echter niet uit, alhoewel de initiatieven daar minder vaak voorkomen. Vrijstellen van grafrechten gaat dan uiteraard via de eigenaar van de begraafplaats, bijvoorbeeld een kerkgenootschap. Maar aanwijzen als beschermd erfgoed gaat in samenspraak tussen gemeente, eigenaar en rechthebbende. Het bestuur van een bijzondere begraafplaats kan ook zelf het initiatief nemen om een insigne te plaatsen, los van gemeentelijk beleid. Er is geen landelijk beleid of richtlijn in deze.

Aanvulling:

• De vraagsteller heeft het insigne besteld bij en ontvangen van Bert Pierik (beheerder begraafplaats Bergklooster, Zwolle) – na overleg met de beheerder van de begraafplaats, waar het graf van de KNIL militair is overeengekomen dat het insigne geplaatst mag worden.
• Wanneer dergelijke insignes of plaquettes geplaatst worden via een gemeente, er dan een controle is wie recht heeft op zo’n vermelding. Als particulieren ze los gaan plaatsen, is er geen controle meer of de desbetreffende persoon behoort tot de eerste generatie KNIL-ers. We gaan uit van de beste intenties uiteraard, maar dat maakt het wel lastig. Nog even los van alle verschillen die er zijn met betrekking tot bescherming e.d.

Bureau Funeralia
21 oktober 2025