Hoge grondwaterstand

VRAAG

Op onze onze bijzondere begraafplaats te G. hebben we last van de (grond-)waterstand. Stel dat er tijdens het delven wordt vastgesteld dat er water in het graf staat, mag er dan begraven worden? Wat als de familie erop staat om toch te begraven? Wie bewaakt of er aan de regelgeving wordt voldaan?

ANTWOORD

U heeft een aantal vragen over de waterstand op uw begraafplaats. Het grondwaterniveau is op meer begraafplaatsen een probleem. Begraafplaatsen kunnen te maken krijgen met een lokaal – soms sterk – gestegen grondwaterniveau als gevolg van overvloedige regenval of door andere oorzaken. Wanneer het grondwaterniveau tijdelijk (sterk) verhoogd is, hoeft dat op zich niet direct een structureel probleem te betekenen. Ook niet voor de lijkvertering. Vanzelfsprekend is het wel ongewenst wanneer er water in een graf staat op het moment dat er begraven moet worden. Op dat moment moet er besloten worden hoe te handelen en of de nabestaanden hierover geïnformeerd worden. U schrijft zelf dat er mogelijk nabestaanden zijn die er dan toch op staan om het graf te gebruiken. Ik ga ervanuit dat zij dan op de hoogte zijn dat het graf nat is. Net voordat de teraardebestelling zal plaatsvinden, kan het water uit het graf verwijderd worden, het graf kan af gestrooid worden met droog turfstrooisel en ogenschijnlijk is het graf dan weer droog. Hierna kan het sluiten van het graf zonder problemen plaatsvinden. Dit kan en mag allemaal binnen de huidige regelgeving, want er is dan sprake van een tijdelijk verhoogd grondwaterniveau.

U vraagt hoe dit past binnen de wettelijke regelgeving. Hiervoor moeten we kijken naar de Wet op de lijkbezorging (Wlb), en dan met name naar artikel 32. Dat artikel geeft het volgende aan:

Artikel 32
Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld omtrent de wijze van begraven, de inrichting van het graf, de afstand van de graven onderling, het ruimen van de graven, het verwijderen van grafmonumenten en de teraardebestelling van de overblijfselen

Hier wordt inhoudelijk nog niet ingegaan op de wijze van begraven, grondwaterniveau enz. Daarvoor is een Algemene maatregel van bestuur vastgesteld, namelijk het Besluit op de lijkbezorging (Blb). Voor uw probleemstelling is artikel 5 van het Blb van belang. Dat artikel geeft aan:

Artikel 5

1.De afstand tussen de graven onderling bedraagt ten minste dertig centimeter.

2.Boven de kist of het omhulsel bevindt zich een laag grond van ten minste vijfenzestig centimeter.

3.Ten hoogste drie lijken mogen boven elkaar worden begraven, mits boven elke kist of ander omhulsel een laag grond van ten minste dertig centimeter dikte wordt aangebracht, die bij een volgende begraving niet mag worden geroerd. Ten aanzien van de bovenste kist of het bovenste omhulsel is het tweede lid van toepassing.

4.De graven bevinden zich ten minste dertig centimeter boven het niveau van de gemiddeld hoogste grondwaterstand.

5.Het derde en vierde lid zijn niet van toepassing op bestaande graven.

Voor uw vragen moeten we kijken naar lid 4. Dat geeft aan dat graven zich ten minste 30 centimeter boven de gemiddeld hoogte grondwaterstand moeten bevinden. Het gevolg hiervan is dat het wettelijk toegestaan is dat er in natte perioden water in een graf zou kunnen staan, als het grandwaterniveau in de droge perioden maar weer veel lager staat. Voor een goede lijkvertering hoeft een tijdelijk verhoogd grondwaterniveau niet direct een probleem te zijn, als het maar tijdelijk is. Vanzelfsprekend is het beter dat het grondwaterniveau een dusdanige hoogte heeft dat de kisten altijd ‘droog staan’.

Ik ken uw begraafplaats persoonlijk niet en weet dus ook niet hoe oud de begraafplaats is en of er alleen in bestaande graven begraven wordt of ook in nieuwe graven. Dit vraag ik omdat na lid 4 van het Blb, lid 5 volgt. Lid 5 geeft aan dat zowel lid 3 als lid 4 niet van toepassing zijn op bestaande graven. Graven die in het verleden uitgegeven werden met vier begraaflagen, blijven dus graven met vier begraaflagen zolang het graf in stand blijft. Ondanks het feit dat lid 3 aangeeft dat een graf nu maximaal drie begraaflagen mag hebben.

Datzelfde geldt ook voor de 30 centimeter boven het niveau van de gemiddeld hoogste grondwaterstand. Graven die uitgeven waren voordat deze wetgeving van kracht was, mogen wettelijk gezien nog steeds erg nat zijn. Of het gewenst is, dat is een ander punt en volgens mij ook geen punt van discussie. Zowel voor het aantal begraaflagen als voor de afstand tot het hoogste grondwaterniveau kan u uzelf afvragen of u voor bestaande graven de situatie niet moet veranderen en proberen om wel aan het gestelde in lid 3 en lid 4 te voldoen.

Het genoemde aantal begraaflagen is relatief makkelijk te verlagen naar minder begraaflagen per graf. Soms is dat direct een oplossing voor een probleem met de hoogte van het grondwater. Wanneer graven eerder met drie begraaflagen uitgegeven werden, is dat terug te brengen naar twee begraaflagen. Of van twee naar één begraaflaag per graf. Tenminste, dat kan een oplossing zijn voor nieuwe graven. Zonder dat er dan hoge kosten gemaakt behoeven te worden, kan aan artikel 5, lid 4 voldaan worden. In het Reglement van uw begraafplaats lees ik echter dat er graven uitgegeven worden met slechts één begraaflaag, artikel 6 van uw reglement. Lukt het voor nieuwe graven niet om te begraven boven de gemiddeld hoogste grondwaterstand, dan zijn er wellicht cultuurtechnische maatregelen nodig om dat wel te realiseren. Om hier verder op in te gaan gaat voor de beantwoording van uw vragen op dit moment te ver.

U vraagt nog wie bewaakt of er aan de regelgeving voldaan wordt. Het antwoord hierop is wellicht makkelijk. Dat bent u namelijk zelf, maar wellicht ook uw gemeenteleden wanneer zij op uw begraafplaats een begraving laten uitvoeren. Wanneer zij geconfronteerd worden met water in het graf, is het mogelijk dat zij hierover bij u verhaal halen. Misschien is dat ook de reden van uw vraagstelling aan de LOB.

IW mrt '25
21 juli 2025