Onderhoud grafstenen van kalksteen

Vraag:

Geachte mevouw Harmsen, Ik wilde u ditmaal iets vragen aangaande een schoonmaakadvies voor (kalksteen) graven vooral. Veel natuursteen bedrijven gebruiken chloor en een staalborstel voor het reinigen van een hardsteen grafstenen. Nog afgezien van alle mossen die daar dan op zitten, welke wellicht behouden moeten blijven, is chloor schadelijk voor de steen (zoutvorming, kapotdrukken). U heeft wellicht eerder vragen hiernaar gekregen in de loop der tijd, en u kunt ons wellicht alternatieven, begraafplaatsrichtlijnen of tips verstrekken zoals de LOB het graag zou zien. 1. Op welke wijze laat u bij voorkeur een oude hardsteen grafsteen met alg reinigen? 2. En bij een marmer steen? 3. Staat u chloor wel toe bij granietachtigen 4. Staat u het gebruik van de hogedrukspuit toe? 5. Zijn er werkzame, speciale middelen zover u weet, en zijn deze effectief? 6. Wordt er ook wel eens formaline gebruikt? 7. Tasten uw alternatieven ook de bronzen letters, geverfde letters e.d. niet aan? Bij voorbaat dank. J. van L.

Antwoord:

Geachte heer V. L., Allereerst mijn excuses voor deze wat trage reactie. Mevrouw Harmsen heeft haar taak als consulent voor de LOB opgezegd omdat dit voor haar niet meer was te combineren met haar nieuwe betrekking. Namens de LOB zal ik de honneurs gaan waarnemen als technisch consulent. Terugkomend op uw vragen. Allereerst wil ik u melden dat steeds meer begraafplaatsen het reinigen van het monument niet zelf meer uitvoeren, maar overlaten aan de rechthebbende van het graf zelf. Veel rechthebbenden stellen het niet op prijs als (oude) monumenten gereinigd worden. Men heeft tegenwoordig veel meer een eigen kijk op onderhoud; een verweerd / bealgd monument heeft een rijkere uitstraling. Begraafplaatsen kunnen dit onderhoud uitsluiten via hun Verordening. Omdat vrijwel alle middelen milieubelastend zijn, gaat onze voorkeur uit naar het reinigen van monumenten met een hogedrukspuit en schoon water. Op deze wijze is vuil en alg goed te verwijderen. Eventueel herhaling eenmaal per jaar is veelal voldoende. Wij raden af om gebruikmaking van de hogedrukspuit in de wintermaanden uit te voeren. Water kan in naden en scheuren stagneren en uitzetten bij bevriezing met alle vervelende gevolgen van dien. Ook chloor raden wij af, omdat dit middel onomkeerbaar kan inwerken op steensoorten. Een middel tegen algen en wieren dat eventueel gebruikt kan worden is Dimanin Algendoder (toelatingsnummer 5999 N van Bayer met werkzame stof: alkyldimethylbenzylammoniumchloride). Echter ook dit middel is milieugevaarlijk en bijtend in onverdunde vorm. Dit middel heeft voor zover wij weten geen onomkeerbare bijwerkingen, ook niet op brons en verf. Met Formaline kennen wij niemand met ervaring. Voor zover wij konden nagaan is dit echter een niet toegestane stof voor gebruik in de buitenlucht op grafmonumenten. Met vriendelijke groeten,

Wim van Midwoud
25 februari 2008