Overschrijven grafrechten

VRAAG

Naar aanleiding van een concreet geval – dat de administratief beheerder van onze begraafplaatsen aan mij heeft voorgelegd – heb ik twee vragen:

1. Had meneer de akte van grafuitgifte wel mogen ontvangen? En is deze geldig? Kunnen we deze terugdraaien en opnieuw op naam van de oorspronkelijke rechthebbende, zijn moeder dus, uitgeven?
2. Had de oorspronkelijk rechthebbende niet toestemming moeten verlenen? En is, nu dat niet gebeurd is de nieuwe akte van grafuitgifte van 2022 wel rechtsgeldig? De oorspronkelijk rechthebbende is verhuisd  en is vergeten de adreswijziging door te geven waardoor er gedurende een aantal jaren  geen grafrechten zijn betaald.

Toelichting

Gister belde een zoon van mevrouw B met het verzoek na te kijken welke graven van haar zijn en dat ze al jaren geen grafrechten heeft betaald. Het bleek om 2 graven te gaan, waarvan sinds 2014 geen grafrechten meer waren betaald. De graven stonden op naam van mevrouw B.  (dus niet erven).

Uit de administratie bleek:

‘Op 16-4-22 nam een andere zoon contact met me op over graven. Hij reageerde op de lijst van te ruimen graven die is opgehangen in de informatiekast.
Hij vroeg om ‘de nieuwe rechthebbende te worden.’

Naar aanleiding van dat gesprek heeft meneer de achterstallige rekening betaald en ook alvast de grafrechten t/m  2031.

Na betaling van de rekening heeft meneer een akte grafuitgifte ontvangen.

Meneer heeft hiervoor geen verklaring hoeven tekenen (en dus ook niet de rechthebbende mevrouw B.) en ook de oude akte van grafuitgifte heeft hij niet hoeven in te leveren.

In ons reglement is een artikel opgenomen dat stelt dat de rechthebbende hiervoor toestemming dient te verlenen en dat is niet gebeurd. We hebben echter sinds 21014 niets meer van haar vernomen.

Had de zoon deze akte van grafuitgifte wel mogen ontvangen en is deze geldig?

ANTWOORD

Bij het geven van een complete, inhoudelijke reactie heb ik het volledige reglement van uw begraafplaats nodig, want niet alleen het betreffende artikel ‘inzake toestemming verlenen’ is hierbij van belang. Ik kan op basis van hetgeen ik nu weet wel een voorlopige reactie geven, gebaseerd op de volgende gevonden teksten op uw website:

Graven
Op de begraafplaats bestaat de mogelijkheid te begraven in een eigen graf, met het uitsluitend recht voor de periode van 20 jaar met telkens de mogelijkheid tot verlenging  van 10 jaar. Tevens is het mogelijk de as van een overledene bij te zetten in een bestaand graf of in een urnengraf waar dan een urnenkelder in geplaatst wordt.
Voor de uitgifte van een graf worden aankoopkosten in rekening gebracht. Na betaling hiervan wordt een akte van grafuitgifte uitgegeven. Het graf wordt in het grafregister op naam geregistreerd, de rechthebbende dient voor een graf jaarlijks grafrechten te betalen. Wanneer er verzuimd wordt om de jaarlijkse grafrechten te betalen of wanneer er aan het onderhoud van het graf niet wordt voldaan, kan het College van Kerkrentmeesters de rechten laten vervallen en het grafmonument verwijderen.

Mevrouw B.  heeft sinds 2014 geen grafrechten meer betaald. Op basis van hetgeen hierover op de website staat, zou dat een reden zijn om grafrecht te laten vervallen. Het is echter de vraag of dat ook zo in het reglement opgenomen is en of er een besluit genomen is door het CvK om het grafrecht vervallen te verklaren. U schrijft dat in 2022 een zoon van mevrouw B. een reactie gaf op een gepubliceerde lijst van te ruimen graven en dat in reactie hierop het grafrecht op zijn naam gesteld is. Met terugwerkende kracht heeft hij ook de grafrechten betaald én hij heeft 10 jaar grafrecht vooruitbetaald. De vraag doet zich voor welke tekst op de lijst van te ruimen gestaan heeft. Was het een mededeling dat de graven geruimd worden, omdat ze op grond van artikel X van het reglement vervallen verklaard waren? Of was het een oproep waarin nabestaanden opgeroepen werden zich te melden, omdat de graven anders vervallen verklaard konden worden en dan in aanmerking kwamen om geruimd te worden.

Wanneer het grafrecht vervallen verklaard was, zou er geen sprake meer geweest zijn van overschrijven van grafrecht, maar dan zou het een nieuwe tenaamstelling geweest zijn. Het grafrecht bestond dan immers niet meer. Was het een oproep aan nabestaanden om zich te melden, dan was een overschrijving wellicht helemaal niet aan de orde geweest en was het invoeren van de actuele adresgegevens van mevrouw Bruinsma voldoende geweest. Vanzelfsprekend had zij dan ook moeten betalen. Kortom, ik heb nog wat meer informatie nodig om een inhoudelijke reactie te kunnen geven.

Vooruitlopend daarop vraag ik wel uw aandacht voor een punt voor de ‘verklaring’ die u mee toegezonden heeft. Daarin wordt gesproken over ‘eigendomsrecht’. Daar is echter geen sprake van, maar van ‘het uitsluitend recht tot begraven’ in een particulier graf’.  Met opname van deze laatste tekst in de verklaring, maakt u deze juridisch sterker. Het grafrecht is een zakelijk recht en geen eigendomsrecht. De verwarring wordt gevoed door oude benamingen voor dit graftype. In het verleden werden dergelijke graf vaak koopgraven, eigen graven of familiegraven genoemd. Die benaming verschilde per stad, dorp en regio. De wetgever heeft een einde gemaakt aan de verwarring door slechts twee graftypes in de Wet op de lijkbezorging op te nemen, namelijk het algemene graf en het particuliere graf. Vanuit de LOB adviseren we sterk om deze benamingen in reglementen en documenten op te nemen om verwarring te voorkomen.

Wanneer ik uw reglement ontvangen heb, kan ik specifieker op uw vragen ingaan. Wellicht kunt u me dan ook laten weten of de tenaamstelling van het grafrecht op naam van een zoon van mevrouw B. tot problemen geleid heeft.

IW mrt '25
21 juli 2025