Toekomst bestendig beleid

VRAAG

Het project ruimen van graven op onze algemene begraafplaatsen staat inmiddels in de startblokken. Heel fijn waren de punten die jij hebt aangegeven.

Nu komt het volgende project in beeld. We willen een toekomstbestendig beleid voor onze elf begraafplaatsen. Op sommige begraafplaatsen is al twee/drie jaar niemand begraven (dus ook niet bijgezet).

Een onderdeel van het toekomstbestendig maken van de begraafplaatsen is dat er twee of misschien zelf drie gesloten gaan worden.

Kun jij aangeven of er bepaalde zaken zijn die niet direct uit wet en regelgeving zijn te halen, maar wat wel belangrijk is om in dat kader rekening mee te houden?

ANTWOORD

Goed te lezen dat mijn eerdere adviezen een bijdrage hebben kunnen leveren bij jullie ruimingsproject.

Je schrijft dat jullie als gemeente elf begraafplaatsen in beheer hebben en dat op sommige begraafplaatsen al twee of drie jaar niet begraven is. De vraag is of het verstandig is om een aantal begraafplaatsen te sluiten om alle begraafplaatsen toekomstbestendig te maken. Het is lastig om hierin een advies te geven zonder de feitelijke situatie te kennen. Ik kan wel een algemene reactie geven.

Paragraaf 4 van de Wlb geeft regels voor het sluiten van begraafplaatsen, zie artikel 43 en verder.

Een gemeentelijke begraafplaats kan door het college van B&W gesloten worden verklaard. Dat kan ook met terugwerkende kracht tot de dag na de laatste begraving. Maar tegen het sluiten van een begraafplaats kunnen belanghebbenden bij gedeputeerde staten in beroep komen. De groep belanghebbenden kan best groot zijn. Denk niet alleen aan de rechthebbenden op graven, maar ook aan andere verwanten van degenen die op die begraafplaats begraven zijn. Rechthebbenden hebben echter een sterkere stem, simpelweg omdat zij rechthebbende zijn. Wanneer, ondanks het beroep, de begraafplaats toch gesloten verklaard wordt, komen zij in aanmerking voor een schadeloosstelling die door GS vastgesteld wordt. Vervolgens mag nadat de begraafplaats gesloten verklaard is, niet meer op die begraafplaats begraven worden. Asbijzettingen en asverstrooiingen mogen nog wel plaatsvinden. Ook hebben rechthebbenden nog telkens recht op verlenging van het grafrecht. Vervolgens moet de begraafplaats nog minimaal 20 jaar onaangeroerd blijven liggen. Gedurende die periode moet de begraafplaats nog wel onderhouden worden.

Wanneer een traject van sluiting van een begraafplaats overwogen wordt, zijn er onder andere de volgende aandachtspunten:

• Van elk graf moet duidelijk zijn of er een rechthebbende op is en wie dat dat is. Dus alle NAW-gegevens compleet hebben en liefst met een signalering in de BRP zodat er actie ondernomen kan worden wanneer de rechthebbende verhuist of overlijdt.
• De zoektocht naar rechthebbenden moet gevolgd zijn en wanneer er graven zijn die in aanmerking komen om vervallen verklaard te worden, moet ook die procedure gevolgd zijn.
• Het moet duidelijk moet zijn wat de einddata van de individuele grafrechten zijn.
• Een inventarisatie van de graven waar nog een actief grafrecht op rust, hoeveel vrije grafruimte in die graven nog beschikbaar is. Dit in verband met een mogelijke schadeloosstelling mocht de begraafplaats gesloten verklaard worden.
• Wat niet direct uit regelgeving te halen is, is de wens van bevolking om in eigen woonkern begraven te worden. Hoe sterk leeft dit onder de bevolking en welke protesten zijn er te verwachten wanneer er sprake zou zijn van sluiten van begraafplaatsen.
• Op een gesloten begraafplaats lopen de inkomsten terug. Er mag niet meer begraven worden, dus daar komen geen inkomsten van. Eventueel wel van asbijzettingen of asverstrooiingen, maar dat zullen niet om structureel hoge inkomsten zijn. Verlengingen kunnen nog inkomsten genereren, maar ook die zullen langzaam opdrogen, terwijl de begraafplaats wel in stand gehouden moet worden.

Met name het aspect van het sentiment onder de bevolking is een aspect dat alleen lokaal bekeken kan worden. In de praktijk kan het zijn dat protesten vanuit de bevolking ertoe leiden dat een begraafplaats toch niet gesloten wordt, ondanks het effect op de totale exploitatie van de elf begraafplaatsen. Wanneer de politiek echter wel het besluit neemt om één of meerdere begraafplaatsen te sluiten, zorg dan dat het voortraject ten aanzien van een actuele grafadministratie volledig gevolgd is, om op dat gebied niet voor onaangename verrassingen te komen staan.

IW mei '25
21 juli 2025