Gemeente betaalt uitvaartkosten

Vraag:

We hebben onlangs 2 gevallen gehad van uitvaarten waarbij in 1e instantie gedacht werd dat dit op kosten van de gemeente geregeld zou moeten worden. Achteraf bleek dat er toch middelen waren van waaruit de uitvaart kon worden betaald.

Aan de orde is of je in deze gevallen dan de keuze maakt voor cremeren of begraven. Ik zou zelf eerder kiezen voor begraven.
Hoe denkt u daarover?

Mijn vraag aan u is ook of u wellicht beschikt over een soort van draaiboek, wie wat moet doen in voorkomende gevallen wanneer er geen familie en/of middelen zijn. Wie is gemachtigd om achteraf te controleren in de papieren van de overledene of er toch middelen aanwezig zijn.

Antwoord:

De Wet op de lijkbezorging (Wlb) laat de gemeente vrij in de keuze van lijkbezorging, behalve als de overledene heeft aangegeven dat zijn lichaam ter beschikking moet worden gesteld aan de wetenschap (WLB art. 21.1.). Zie hieronder het relevante deel uit de WLB:

§ 5. Overheidszorg

Artikel 20
Ingeval niemand maatregelen neemt tot lijkschouwing of lijkbezorging overeenkomstig de wet, waarschuwt degene, die het lijk onder zijn berusting heeft, de burgemeester en wel uiterlijk op de derde dag na het overlijden.
 
Artikel 21
1.      Indien niemand voorziet in de lijkschouwing en lijkbezorging overeenkomstig de wet, draagt de burgemeester daarvoor zorg. Aan hoofdstuk V wordt in dat geval geen toepassing gegeven, tenzij de overledene zijn lijk uitdrukkelijk tot ontleding heeft bestemd.
2.      Indien de toepassing van het voorgaand lid wordt verhinderd, doordat het lijk zich in een woning bevindt en de afgifte van het lijk of de toegang tot de woning wordt geweigerd, heeft de burgemeester of een ambtenaar van politie toegang tot die woning zonder toestemming van de bewoner, voor zover dat redelijkerwijs voor de vervulling van hun taak nodig is.
3.      Indien de identiteit van het lijk niet kan worden vastgesteld, draagt de burgemeester er, uitsluitend ten behoeve van de identificatie en opsporing van vermiste personen, zorg voor dat door of onder verantwoordelijkheid van een arts daarvan lichaamsmateriaal wordt afgenomen.
4.      Zo nodig kan tevens door of onder verantwoordelijkheid van een arts onderzoek in het lichaam worden verricht of een gebitsstatus worden opgemaakt of kunnen door een daartoe bevoegde ambtenaar van politie afdrukken van lichaamsdelen worden afgenomen.
5.      Het derde en vierde lid zijn niet van toepassing indien het de burgemeester bekend is dat daarin genoemde handelingen reeds in opdracht van de officier van justitie hebben plaatsgevonden.
6.      Een lijk als bedoeld in het derde lid wordt begraven.
 
Artikel 22
De kosten, verbonden aan de bezorging van lijken waarvoor de burgemeester zorg draagt, daaronder begrepen lijken die uit zee worden aangebracht, komen ten laste van de gemeente. Voor zover zij door de bij de lijken gevonden, niet klaarblijkelijk aan anderen toebehorende goederen of gelden niet kunnen worden gedekt, kan de gemeente die kosten verhalen op de nalatenschap en, bij ongenoegzaamheid van deze, op de bloed- en aanverwanten, die krachtens de artikelen 392-396 van Boek I van het Burgerlijk Wetboek tot onderhoud van de overledene verplicht zouden zijn geweest, dan wel de reder indien en voor zover kosten van de lijkbezorging op grond van artikel 416 Wetboek van Koophandel voor diens rekening komen. paragraaf 6.5 van de Wet werk en bijstand is voor zover mogelijk van overeenkomstige toepassing.

Kortom, de gemeente maakt een keuze. Uit ervaring weet ik dat iedere gemeente hier anders mee omgaat. De ene gemeente kiest consequent voor begraven in een algemeen graf, de ander voor de goedkoopste optie, maar ook zie je dat nabestaanden nog mogen kiezen.

Ik weet niet of gemeenten over dit onderwerp over een soort van draaiboek beschikken. Wel weet ik dat mr. Henk van Deutekom een boekje over dit onderwerp heeft geschreven, dat veel gemeenten gebruiken: ‘Eenzame Uitvaarten, handleiding voor de uitvoering van de Wet op de lijkbezorging’. Ik heb op internet gekeken of dit boekje ergens besteld kan worden, maar dat heb ik niet gevonden. Wel vond ik op de site van de VNG een artikel over dit boekje. Dit gaat echter vooral in op een analyse van aantallen lijkbezorgingen van gemeentewege.

Ook vond ik een site van Henk van Deutekom, waarin hij verwijst naar deze handleiding. Wellicht dat u via deze site een exemplaar zou kunnen bestellen.

Wim van Midwoud
30 oktober 2017