25% korting op een dubbel graf

De slager en de kruidenier kunnen vrij eenvoudig hun producten onder de aandacht brengen. Een advertentie in het plaatselijke krantje en het publiek stroomt toe, aangetrokken door de kortingen. En als ze dan toch in de winkel zijn, dan kopen ze er ook wel de andere boodschappen. Reclame loont. Maar hoe kan een begraafplaatsbeheerder reclame maken? Hoe kan hij zijn product onder de aandacht brengen? Kán een beheerder wel reclame maken? Is dat wel netjes?

Sinds 1914 wordt er weer gecremeerd in Nederland. Per decennium nam vervolgens het percentage cremeren ten opzichte van begraven langzaam maar zeker toe. Tot ongeveer het jaar 2000. Toen leken de percentages zich te stabiliseren op 50%. Landelijk kiest de helft van de Nederlanders voor begraven en de helft voor cremeren, riep ik steeds. Echter, de trend naar cremeren zet zich voort: in 2009 liet circa 54% zich cremeren en nog maar 46% van de Nederlanders koos voor begraven. Hoe gaat deze tendens verder? Waarom kiezen steeds minder mensen voor begraven?
Als begraafplaatsbeheerder vind je dat jammer. Even voorop gesteld: iedere Nederlander maakt natuurlijk geheel zelfstandig deze keuze. Niemand zit erop te wachten om twijfelaars ‘het graf in te praten’. Belangrijk is echter dat iedereen een weloverwogen keuze maakt, nadat kennis is genomen van objectieve informatie en nadat eventuele vooroordelen zijn weggenomen.
In 2000 is er een uitgebreid NIPO-onderzoek geweest. Eén van de vragen luidde: wilt u later begraven worden of gecremeerd? 42% gaf te kennen voor cremeren te kiezen en 35% voor begraven. Het overige deel wist het nog niet of had geen voorkeur. Gezien deze cijfers is het dus vrij logisch dat het percentage dat voor cremeren kiest, toeneemt. Volgens dit onderzoek is een belangrijke reden om voor cremeren te kiezen het gemak: geen grafonderhoud, geen grafbezoek. Andere redenen zijn: ‘Begraven vind ik griezelig; al die wormen en kevers…’ en ‘Cremeren is goedkoper dan begraven.’ Twee vooroordelen die iedere beheerder zou moeten en kunnen ontzenuwen. Redenen om te kiezen voor begraven zijn daarentegen juist het hebben van een plek om naar terug te gaan, maar ook geloofsovertuiging en traditie scoren (nog?) hoog. Een andere groep vindt het juist weer een eng idee om verbrand te worden in een oven van 1100 graden en vindt begraven natuurlijker.

Folder
Moeten we als beheerders alleen maar achterover leunen met deze feiten in ons achterhoofd en vervolgens rustig wachten op de volgende begrafenis? Dat mag natuurlijk, maar een meer proactieve houding lijkt me toch wenselijk anno nu. De vraag is hoe een beheerder zijn product onder de aandacht kan brengen. Adverteren is helaas al gauw een wat morbide bezigheid: kwantumkortingen en klappers van de week zullen wel veel aandacht opleveren, maar niet de gewenste. Maar gelukkig zijn er vele andere mogelijkheden om begraafplaatsen onder de aandacht te brengen.
Het verstrekken van informatie aan het publiek middels een folder is een vrij eenvoudige en laagdrempelige mogelijkheid. In zo’n folder wordt objectieve informatie gegeven over begraven, de diverse mogelijkheden, worden de high-lights van de begraafplaats getoond, vooroordelen ontzenuwd, wordt verwezen naar een tarievenlijst, verwezen naar een contactpersoon, et cetera. Sommige begraafplaatsen hanteren dit middel al. In de kerken, op de balie bij gemeentehuizen en bij andere publieke gelegenheden zal er regelmatig naar deze informatie worden gegrepen. Ook de LOB is bezig met het opstellen van een folder. Deze zal natuurlijk uitsluitend algemene informatie bevatten. Zodra de folder gereed is zal deze worden verspreid onder alle leden van de LOB.

Open dag
Organiseer een open dag en nodig het publiek uit de omgeving uit. Wellicht is dit even wennen, zowel voor u als voor het publiek. Bovendien gaat hier vooral de eerste keer veel energie en tijd inzitten. Echter, beheerders die u voorgingen zijn enthousiast en zo ook de bezoekers. Bedrijven, organisaties, uitvaartondernemers en steenhouwers willen hier meestal graag aan meewerken. Maar ook groepen waar u minder snel aan denkt: koren, kamerorkestjes, zangers, verhalenvertellers. Gepaste muziek zal zeker bijdragen aan de juiste sfeer. Maar weet, de open dag vindt plaats op een begraafplaats. Niemand zit te wachten op een feestelijke stemming. Daarentegen moet een open dag ook geen grafstemming oproepen. Gelukkig zijn er genoeg mogelijkheden binnen deze uitersten. Ook hiervoor is de LOB een handleiding aan het voorbereiden: een checklist voor begraafplaatsbeheerders die een open dag willen organiseren.
Open dagen of avonden worden steeds vaker verzorgd rond Allerzielen of rond de kerst. Dit zijn zeer sfeervolle herdenkingen waar veel mensen dankbaar gebruik van maken. Ook andere dagen, zoals moeder- en vaderdag, zijn momenten waarop een begraafplaats iets bijzonders kan doen naar hun bezoekers.

Inspelen op wensen
Inspelen op de wensen van de klanten – velen zullen dit erg commercieel en zakelijk vinden klinken en niet verenigbaar met de emoties op een begraafplaats. Maar waarom eigenlijk? Een begraafplaats is strikt genomen toch ook een bedrijf in de dienstverlenende sector?! Alleen wel een bedrijf met een bijzondere klantenkring. Trouwens, niets nieuws onder de zon. Vroeger hanteerden begraafplaatsen wel vijf of meer verschillende klassen graven. Klasse I voor de notabelen en rijke zakenlieden uit het dorp. Klasse V voor de arme sloebers; elk wat wils. Die ‘goeie ouwe tijd’ is gelukkig voorbij. Nu is inkomen gelukkig veel minder het criterium geworden, maar juist veel meer het wensenpatroon.
Welke ontwikkelingen zijn er gaande in de uitvaartbranche, kunt u hierop inspelen, welke producten zijn interessant, worden de mogelijkheden van uw begraafplaats voldoende benut? Hoe kijkt u trouwens aan tegen de uitvaartondernemers? Als veeleisende klanten, of juist als branchegenoten om mee samen te werken? Uitvaartondernemers hebben nauw contact met de nabestaanden. Zij kennen de klant goed en horen hun wensen als eerste. U bent voor een belangrijk deel afhankelijk van de uitvaartleiders. Zij kunnen uw begraafplaats in theorie maken en breken. Regelmatig (structureel) overleg met hen kan veel informatie en goodwill opleveren. Ditzelfde geldt, zij het in mindere mate, ook voor de steenhouwers.
Een belangrijk onderdeel bij het inspelen op de wensen van de klant is de prijsvorming. Ik heb veel respect voor beheerders die de exploitatie van hun grafakker kostendekkend kunnen maken. Echter, niet alleen kostendekkendheid is een factor van belang. Concurrerende tarieven worden steeds belangrijker. Veel gemeenten streven ernaar om iedere dienst kostenneutraal te laten draaien. Er zijn grenzen aan dit streven. Ongebreidelde kostenverhogingen doorvoeren op de begraaftarieven is niet sociaal en kan zelfs zorg dragen voor ‘het uit de markt prijzen’ van een begraafplaats. Klanten worden steeds mondiger, de markt wordt steeds transparanter en afstand speelt steeds minder een rol. “Als begraven zo duur is geworden, waarom zullen we dan niet kiezen voor cremeren?” Je kan het je misschien niet voorstellen, maar dergelijke overwegingen worden zondermeer gemaakt tegenwoordig. Kijk met de ogen van de klant.

LOB en de media
De afgelopen jaren zijn begraafplaatsen regelmatig negatief in het nieuws geraakt. Openliggende verzamelgraven, botresten op een graf, begraven wordt duur in Nederland. Heerlijk om hier als pers over te schrijven, maar zeker geen reclame voor het begraven. Allereerst zijn het de beheerders die deze negatieve nieuwsfeiten kunnen voorkomen. Gelukkig zijn dergelijke excessen grote uitzonderingen, maar alertheid en zorgvuldigheid is geboden. Daarnaast kan vanuit de LOB gereageerd worden op dergelijke nieuwsfeiten. Maar achteraf reageren heeft nauwelijks nieuwswaarde; het (voor)oordeel is al gevormd bij het publiek. Ook hierbij is proactief handelen belangrijk. Niet alleen reageren op nieuwsfeiten van anderen, maar juist zelf nieuws aandragen. Een van deze nieuwsfeiten is het grafkostenonderzoek. Via de site van de LOB en ook via www.grafkostenonderzoek.com zijn van vele begraafplaatsen in Nederland heel transparant de tarieven vermeld. De LOB timmert hiermee aan de weg, elk voorjaar worden de nieuwe gegevens online gezet.
In opdracht van de LOB is er dit voorjaar een kort filmpje gemaakt over begraven. Diverse mogelijkheden van begraven worden besproken. Ook worden vooroordelen bij het publiek behandeld. Uit de overzichten blijkt dat dit filmpje veel wordt bekeken door computerende geïnteresseerden. U kunt deze film bekijken op www.uitvaart.tv en ook via de site van de LOB.
Ten slotte wil de LOB op hun site www.begraafplaats.nl een laagdrempelige, publieksvriendelijke bladzijde maken waarin in kort bestek de feiten over begraven en begraafplaatsen, zoals ook in de te ontwikkelen folder komen, worden vermeld.
Begraafplaatsen en het promoten hiervan kunnen samengaan. Heeft u daar toch uw bedenkingen bij? Ga dan vooral op de eerste plaats rustig verder met het beheren van uw begraafplaats. Maar laat toch nog eens in uw achterhoofd dit artikel de revue passeren.