Alle gezindten samen, dat kan in Culemborg

Culemborg ligt op de grens van de provincies Gelderland en Utrecht, aan de rivier de Lek. Oorspronkelijk was Culemborg een handelsdorp en nog steeds ligt het grootste industrieterrein van Gelderland ten zuidwesten van Culemborg. Tussen Culemborg en Schalkwijk, ten noorden van de Lek, vaart een veerpont, bemand door een stuurse veerman die het pontgeld int. De omgeving van Culemborg, de Betuwe, is prachtig, met veel fruitteelt. Ook in de stad zijn op sommige plaatsen nog oude boomgaarden te vinden, zoals in de tuin van het Elizabeth Weeshuis Museum en de Kasteeltuin. En ook in een moderne wijk als De Hond staan fruitbomen. In het veld buiten de stad tref je zowel ouderwetse hoogstamboomgaarden aan als moderne fruitteelt.

Kostenbesparing

De Plantage is het stadspark van Culemborg en werd in 1850 ontworpen door de tuinarchitect Louis Paul Zocher. Via het stadspark kan er gewandeld worden naar de zes begraafplaatsen die net buiten de bebouwde kom liggen, waaronder de nieuwe begraafplaats Plantagehof uit 2007.

Voor 2007 werd begraven op de vijf oudere begraafplaatsen, die allemaal aan de Achterweg liggen, naast begraafplaats Plantagehof. Ze vormen samen één complex, maar zijn van elkaar gescheiden door heggen en paden. Het betreft een joodse, Rooms-Katholieke, Oud-katholieke, gemeentelijke en een (oude en nieuwe) hervormde begraafplaats. Op Plantagehof is een islamitische grafveld. “En er woont in Culemborg een grote Molukse gemeenschap en die kiezen ook voor begraven,” zegt Marcel van Dord, beheerder van alles zes begraafplaatsen, in dienst van de Beheersstichting Begraafplaatsen Culemborg (BBC).

BBC is in 1996 opgericht, sinds die tijd worden alle Culemborgse begraafplaatsen door deze stichting beheerd. Culemborg telt circa 28.000 inwoners, op de begraafplaatsen van BBC vinden rond de zestig begravingen per jaar plaats. De begravingen op de oude begraafplaatsen betreffen alleen bijzettingen. Op Plantagehof is een asverstrooiingsveld.

Van Dord is van huis uit hovenier. De dood en begrafenis van zijn zusje leidde tot zijn betrokkenheid met de stichting, hij werd bestuurslid. Toen de stichting personeel zocht, werd hem gevraagd of hij de functie van beheerder op zich wilde nemen. Hij werkt als enige in loondienst voor 24 uur per week. Hij krijgt hulp van ‘zzp-hoveniers’ uit de omgeving en voor 4 uur administratieve ondersteuning. Van Dord: “Het werkt erg prettig met de zzp’ers, ze zijn altijd beschikbaar, mits je ze op tijd vraagt. Ze werken op alle tijden, ook ’s avonds en op zaterdag. De oude begraafplaatsen zijn qua groenonderhoud best arbeidsintensief vooral omdat we een A kwaliteitsnorm hanteren en wíllen blijven handhaven.”

Korte lijnen

“De beheersstichting is ontstaan vanuit het oogpunt van kostenbesparing,” vervolgt hij. “Op de Oud-katholieke begraafplaats werd alleen nog begraven, op de andere alleen nog bijgezet. De grond van de begraafplaatsen is in het bezit van de verschillende kerken, maar de revenuen van alle begraafplaatsen komen in één pot en worden door de stichting beheerd. De stichting werkt kostendekkend. Er zijn verschillen qua opbrengsten, de ene begraafplaats brengt minder op dan de andere, maar daar zitten de bestuursleden niet mee.”

Het huidige bestuur bestaat uit twee Rooms-Katholieke leden, één Oud-Katholiek, drie PKN’ers en twee mensen vanuit de gemeente. De joodse begraafplaats, in casu het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap, levert geen bestuurslid. “Ze komen af en toe kijken en controleren hoe de begraafplaats erbij ligt. Er kan in principe nog begraven worden op de joodse begraafplaats, maar er keerden slechts veertien joden na de Tweede Wereldoorlog terug naar Culemborg. De oude synagoge in de Jodenkerkstraat werd in 1949 verkocht en doet nu dienst als Nederlands-Gereformeerde kerk.”

“Het bestuur bestaat uit capabele mensen, die verstand hebben van financiën, groenonderhoud en de bouw.” Dat laatste kwam van pas bij de aanleg van Plantagehof. De begraafplaats heeft een toegangspoort heeft die opvallend genoemd kan worden: robuust en heel wit. In het midden een zwart hek en links op de poort in enorme zwarte letters: PLANTAGEHOF. Vanaf de poort is er uitzicht op een klokkenstoel midden op een plein, dat is omringd met witte obelisken.

Van Dord: “Ik doe suggesties voor veranderingen of verbeteringen, maar het bestuur bepaalt het beleid en beslist wat er daadwerkelijk wordt uitgevoerd aan verbeteringen. Aan mij dan de opdracht, en de eer, om het zo netjes mogelijk uit te voeren. En om het contact te onderhouden met de nabestaanden. Dankzij de BBC zijn de lijnen kort tussen de verschillende kerkgroeperingen. Dat werkt erg goed en vooral de financiën zijn er door gediend.”