Bloemen aannemen, een baar uitlenen; het gebruikelijke burencontact

Ze heten beide Eikelenburg. De een is een uitvaartcentrum, de ander een begraafplaats en crematorium. “Ja, dat schept soms verwarring, maar nee, we hebben geen andere naam overwogen. We zitten nu eenmaal aan de Eikelenburglaan.” Twee buren die feitelijk elkaars concurrenten zijn, maar dat in de dagelijkse praktijk eigenlijk helemaal niet merken.

Beter een goede buur dan een verre vriend, zo luidt het spreekwoord. Jans Springer, locatiemanager van begraafplaats en crematorium Eikelenburg in Rijswijk is het er geheel mee eens. “Ja hoor, als de nood aan de man is, kun je bij de buren aan de bel trekken. Een paar weken terug deed het koffiezetapparaat van de buren het niet. Dan staan wij snel klaar met enkele potten koffie. En tijdens de verbouwing vijf jaar terug zaten we op een gegeven moment zonder stroom. Dan is het prettig dat de buren onze nabestaanden van koffie konden voorzien.”

Alleen… vandaag is die goede buur er niet. De afspraak was eerst langs te gaan bij uitvaartcentrum Eikelenburg van CUVO uitvaartzorg, maar er is niemand. En zelfs telefonisch informeren wat er mis is gegaan, gaat moeizaam. Dat is geen goed begin.

Toevallig is Jans Springer net enkele mensen aan het rondleiden op haar terrein. We herkennen haar van de foto op de Yarden-site. “Zijn ze er niet?,” vraagt ze verbaasd. Om hartelijk te vervolgen: “Ga maar vast naar binnen, vraag om een kop koffie en dan kom ik zo wat eerder.”

Het klinkt aanlokkelijk, maar het geeft ons de kans eerst het terrein te bekijken. Het is koud, maar het zonnetje schijnt. De tram vanaf Den Haag Centraal Station heeft ons afgezet aan de rand van Rijswijk, langs een rustige weg. Op haar site spreekt CUVO van ‘een rustieke, parkachtige ambiance’. Dat klinkt mooier dan de werkelijkheid is, maar landelijk is het wel. Vanuit de aula van de begraafplaats en het crematorium kijk je uit over de weilanden en zie je in de verte molen De Hoop. Het zes hectare grote terrein van de Yarden-begraafplaats en het crematorium ligt achter een hek. Het is niet echt herkenbaar als uitvaartlocatie. Er is geen schoorsteen te zien en de begraafplaats ligt achter de gebouwen en is niet direct in zicht. Voor de gebouwen ligt een groot veld, met in het midden een wapperende Nederlandse vlag bij het algemene herdenkingsmonument. Op het terrein loopt een rode kat rond. Die is van werknemer Mike, die in het huis bij de ingang woont. Elders op de begraafplaats hangen briefjes met het verzoek de kat niet te voeren. Springer: “Hij past nu al niet meer door het kattenluikje.”

Geen streepje voor

Begraafplaats en crematorium Eikelenburg heeft huisnummer 7. Dat getal is extra groot op het hek geplaatst, maar dan nog, mensen staan regelmatig voor de verkeerde deur. En het zijn vooral verkeerd bezorgde bloemstukken die heen en weer gaan tussen nummer 7 en nummer 5, waar Uitvaartcentrum Eikelenburg te vinden is. Begraafplaats en crematorium dateren uit de jaren zeventig, dat is bijvoorbeeld duidelijk te zien aan de recht-toe-rechtaan paden op de begraafplaats, die zijn afgezet met rechte hagen. De grootste attractie zijn de zeven pauwen die hier rondlopen. 

Uitvaartcentrum Eikelenburg is een moderne ‘blokkendoos’, met grote borden voor de deur die moeten aangeven dat hier CUVO en niet Yarden de baas is.

Zijn de buren er vaker niet, vragen we aan Springer. “Nee,” dat kan ze toch niet zeggen. “In principe is er elke dag iemand,” zegt Mario Hagendijk enkele dagen later aan de telefoon. Hagendijk is manager van alle negen uitvaartlocaties van Eer en Volharding BV. Hij vindt het ‘uiterst vervelend’ dat er iets mis is gegaan in de communicatie waardoor wij voor niets voor zijn deur stonden. Dat zal een nabestaande niet snel gebeuren, verzekert hij.  Eer en Volharding is de overkoepelende BV van vier werkmaatschappijen / uitvaartverzorgingsbedrijven, waarvan CUVO uitvaartzorg er een is, en werkt regionaal in Den Haag en omstreken. In het gebouw van CUVO is ruimte voor vier opbaringen tegelijk.

Op begraafplaats en crematorium Eikelenburg vinden jaarlijks circa 1.000 crematies en 150 begravingen plaats. Deze Yarden-locatie heeft maar liefst met circa veertig verschillende uitvaartondernemingen te maken. “Maar daar zitten veel éénpitters bij,” aldus Springer. CUVO is een van die uitvaartondernemers. Hebben die een streepje voor? “Niemand heeft een streepje voor,” zegt Springer gedecideerd. Het kan hoogstens voordelig zijn voor de klanten van CUVO, omdat er vervoerskosten worden gespaard als de uitvaart bij de buren plaatsvindt. Dan kan er gelopen worden, ook achterom. Geen van beide bieden een 24-uurs rouwkamer en hebben daar vooralsnog geen plannen voor. Hagendijk: “Mensen kunnen daarvoor terecht in onze locatie in Zoetermeer.”

Stimuleert CUVO bij haar klanten een uitvaart bij de buren? Hagendijk: “In geen geval. Er zijn genoeg uitvaarten waarbij de overledene vanuit ons centrum in Rijswijk begraven of gecremeerd wordt op Iepenhof in Delft. Of op Nieuw Eykenduynen of Oud Eik en Duinen in Den Haag.” In de eerste twee gevallen maakt dat weinig uit, want Iepenhof is van Eer en Volharding en Nieuw Eykenduynen van Yarden. Maar Hagendijk is duidelijk. Er worden geen onderlinge afspraken gemaakt. “De klant bepaalt waar de uitvaart plaatsvindt.”

CUVO verzorgt uitvaarten en heeft een deposito uitvaartfonds waarin mensen kunnen sparen voor hun uitvaart. Yarden is uitvaartverzekeraar én uitvaartverzorger. Feitelijk zijn de buren dus concurrenten van elkaar. Maar in de praktijk werkt dat niet zo. Want op het moment dat een overledene bij een van de twee in de koeling ligt, is de keuze al gemaakt. Zo heeft CUVO eigenlijk nooit een klant die bij Yarden verzekerd was. Maar omgekeerd? Heeft Yarden ooit haar oog laten vallen op het uitvaartcentrum? “Nee,” zegt Hagendijk. “Ja,” zegt Springer, “tenminste, er zijn wel gesprekken geweest over een eventuele samenwerking, niet specifiek over het uitvaartcentrum.” Maar die hebben tot niets geleid blijkbaar. Van echte samenwerking is geen sprake. Er worden bijvoorbeeld geen gezamenlijke evenementen georganiseerd. Springer: “Wij organiseren onder andere herdenkingsbijeenkomsten, bijvoorbeeld met  Allerzielen, maar dat doen wij alleen.”

Romance

Maakt het dan uit dat de buur ook in de uitvaartwereld actief is? Of had het net zo goed een ander bedrijf kunnen zijn? Hagendijk: “Ja , dat maakt wel uit, want als er iets is dan beseffen zij meteen de ernst van de situatie en handelen ze snel. Ze begrijpen het. Het beste voor de nabestaanden, dat hebben wij allebei voor ogen.” En ook hij komt met het voorbeeld van het kapotte koffiezetapparaat. Want een kop koffie is voor mensen die het extra moeilijk hebben soms letterlijk de beste troost en die wordt liefst zo snel mogelijk geboden.

Er zijn overigens wel enkele zeer intieme contacten tussen medewerkers van de beide Eikelenburgs. Springer: “Twee van mijn medewerkers hebben een relatie met iemand van Eer en Volharding.” Die romances zijn echter niet ter plekke ontstaan, maar opgebloeid tijdens de jaarlijkse nieuwjaarsborrel die Springer organiseert voor de relaties.

Voor de rest bestaat het burencontact dus vooral uit het aannemen van bloemen en het uitlenen van een baar als dat nodig is; precies het soort contact dat de meerderheid van ons waarschijnlijk ook heeft met de buren. Behalve die baar dan.