Lourdes aan de IJssel

In Olburgen ligt Dora Visser begraven. Tijdens haar leven droeg zij de kruiswonden van Christus in haar lichaam. 129 jaar na haar dood is Dora’s graf een trekpleister voor bedevaartgangers en buigt Rome zich over een zaligverklaring. De meeste Olburgers blijven sceptisch. En de begraafplaats probeert zich zo goed als mogelijk aan te passen.

Dorothea Visser werd in 1819 in Gendringen in de Achterhoek geboren. Vanaf 1843 kreeg zij elke vrijdag bloedende wonden op haar hoofd, handen en borst. Door deze stigmata werd Dora het middelpunt van de belangstelling, maar ze kreeg ook veel kritiek. Pastoor Kerkhof nam Dora en haar zus in zijn huis op en schreef voorspellingen van Dora in een dagboek. Vanaf 1872 woonden ze in Olburgen, waar Dora in 1876 overleed. Voor haar graf plaatste de pastoor een knielbankje om daar tot aan zijn dood in 1908 dagelijks te bidden.

In 1965 kreeg de journalist Bert Kerkhoffs het dagboek in handen. Zijn publicatie in De Gelderlander werd het begin van de verering van Dora Visser. Daarna zorgden publiciteit rond haar honderdste sterfdag en – in 1992 – een tentoonstelling over haar leven voor een toeloop naar haar graf. De Stichting Vrienden van Dora Visser spant zich in voor erkenning van de stigmata en de openbaringen en ijvert voor haar zaligverklaring. Nadat in 2005 een wonder bij Dora’s graf de publiciteit haalde, werd Olburgen echt een bedevaartsoord. “Ik zie elke dag zo’n dertig bezoekers komen,” vertelt Annie Gieling, die tegenover het kerkhof woont en als vraagbaak fungeert. Zij is penningmeester van de stichting, waar zij vanaf de oprichting in 1992 nauw bij betrokken is. Behalve Annie Gieling is ook Theo Damen actief bij de Vrienden van Dora Visser; zij zijn de enigen in Olburgen die warm voor haar lopen. “Een profeet wordt in eigen land niet geëerd,” zegt hij. De andere bestuursleden wonen in Gendringen, Dora’s geboortedorp. “Daar is in de kerk een ‘devotiehoekje’ met Dora’s beeltenis ingericht,” vertelt voorzitter Thea Broekhuizen. “Ook worden er soms speciale vesperdiensten gehouden.” Bestuurslid Ans Overgoor vult aan dat er bezoekers uit binnen- en buitenland naar Gendringen komen. “De fietsroute van de ANWB komt er langs, en mensen die op de fiets speciaal naar Dora’s graf gaan, bezoeken ook Gendringen.”
Bij een zaligverklaring komt heel wat kijken, weet bestuurslid Marcel Rijmers: “Het wonder is erkend, dat is de eerste vereiste. Ten tweede moet er een biografie geschreven zijn door een kerkhistoricus; daar wordt momenteel aan gewerkt. Maar het belangrijkste is dat er sprake is van devotie.” En die is er, zoveel is duidelijk in Olburgen. Een ‘postulator’ (bemiddelaar) bepleit inmiddels in Rome de zaligverklaring.

Elke maand een mis
Elke eerste vrijdag van de maand is er ter ere van Dora Visser een eucharistieviering in Olburgen. Met zo’n 150 personen zit het kerkje dan stampvol. Op 2 oktober jongstleden kwamen ze weer van heinde en ver. Diaken Johan Visser, bestuurslid van de stichting, verwelkomde de “vrienden van Dora, die een steun voor veel mensen is.” Pastoor Henk Jacobs, die tot zijn emeritaat in Olburgen woonde, valt nog af en toe in en droeg ook deze keer de eucharistieviering op. Hij noemde Dora’s dienstbaarheid en medeleven met mensen die lijden. “Jezus was altijd aanwezig waar nood was, en dat was ook bij Dora zo. Zij had haar lijden niet zonder hem kunnen dragen.” Verder was in de, deels Latijnse,
mis duidelijk aandacht voor Maria en voor de rozenkrans. Na afloop liepen een aantal mensen naar het graf van Dora om daar te bidden; of naar de kapel, het voormalige ‘liekenhuuske’ dat is ingericht met een groot kruis, een spiegel met Dora’s beeltenis en een kaarsenstandaard. Vervolgens trok iedereen naar het café aan de overkant voor een kop koffie. De sfeer was gemoedelijk, veel mensen kennen elkaar van deze bijeenkomsten. Ook kardinaal Simonis is al eens naar Olburgen gekomen om deze speciale eucharistieviering op te dragen. Zijn opvolger, Bisschop Van Eyck, wordt volgend jaar verwacht.

Gniffelende Oldenburgers
Pastoor Henk Jacobs moest er aanvankelijk wel aan wennen. “Maar het hoorde bij mijn werk, dus deed ik wat er van me gevraagd werd,” zegt hij. “Toch kreeg ik in de loop van de tijd meer respect voor Dora Visser en begrip voor de mensen die haar vereren. Zij herkennen zich in deze eenvoudige vrouw, evenals Maria, die door het leven geslagen was. En zoiets gebeurt niet in Tokio of Parijs, maar in een klein dorp. Al zal Olburgen misschien niet ‘Lourdes aan de IJssel’ worden, de trouw waarmee mensen hier hun heil zoeken fascineert me. En al zou er morgen een boek verschijnen dat alles ontkent, dan blijven ze komen.” Jan den Hartog, penningmeester van de r.k. kerk, bevestigt dat er maar twee personen in het dorp warmlopen voor Dora. “De Olburgers gniffelen er wat over.” “Er is nog veel scepsis,” zegt ook steenhouwer Alex Gerritsen, die als lid van het kerkbestuur de begraafplaats beheert. “Je hoort zelfs wel eens zeggen: laat haar maar opgraven en naar Gendringen brengen. Toch beginnen de mensen er wat aan te wennen en ermee om te gaan. Vergelijk het met Lourdes en andere dorpjes die ineens in een bedevaartsoord veranderen. Je kunt negatief zijn en er niks van geloven, maar je houdt de mensen niet tegen om naar dat graf te gaan.”
Hoe staat hij er als beheerder tegenover? “Ik kan me niet indenken dat al die verhalen waar zijn, maar ik ben er niet bij geweest en mag er niet over oordelen. Maar of ik erachter sta doet er niet zoveel toe,” relativeert hij. “Ze ligt er, de ruchtbaarheid is er dat is niet zeker. En bij het graf van pastoor Kerkhof worden ook geregeld bloemen gelegd.”

De toeloop heeft wel veel praktische consequenties. Alex Gerritsen:“Toen in 2005 de grote ophef begon, kwamen mensen rozenkransen en foto’s bij het graf leggen. Al gauw kwam het verzoek of we een bankje bij het graf wilden plaatsen. Daar hebben we voor gezorgd, evenals voor het kapelletje. Ook is mij gevraagd om op kosten van de stichting elke eerste vrijdag van de maand voor een bos bloemen op het graf te zorgen. Maar toen mensen geld bij het graf gingen leggen, vond ik dat te ver gaan, dat zou de jeugd alleen maar aantrekken. We hebben dat opgelost door een bakje voor geld in het kapelletje te zetten, dat elke avond geleegd wordt.”

Souvenirwinkeltje
De grote belangstelling heeft ook consequenties voor de infrastructuur. Alex Gerritsen: “Omdat er veel mensen komen, onder wie veel met een rolstoel, hebben we de paden verbreed en verhard. Als Dora inderdaad zalig wordt verklaard, houd je het ook niet meer tegen dat er een parkeerplaats en een souvenirwinkeltje komen. Toch kan het dorp van al deze ontwikkelingen zelfs voordelen hebben. Aangezien Olburgen heel klein is, zou de kerk in de toekomst misschien wel gesloten moeten worden, maar ‘Dora’ zou wel eens een groot pluspunt kunnen worden voor het behoud van onze kerk. Laten we maar hopen dat Dora in de toekomst het dorp redt!” Op dit punt vinden sceptici en vrienden van Dora elkaar. Want ook Theo Damen zegt: “Als we de kerk behouden, dan komt dat door Dora.”