Nederlanders worden steeds langer en onze graven daardoor te klein
Nederlanders behoren niet alleen tot de langste mensen ter wereld, nieuwe generaties worden ook steeds langer. De spoorwegen lijken zich daar niets van aan te trekken, treincoups worden eerder kleiner en lager dan ruimer. Hetzelfde geldt voor de huizenbouwers: plafonds zakken meer en meer. Zouden eigenaren en beheerders van begraafplaatsen niet verstandiger moeten zijn? Karel de Beurs, beheerder van de Noorderbegraafplaats in Amsterdam-Noord, signaleert het probleem van te kleine graven en meent dat dit probleem snel moet worden aangepakt door de individuele begraafplaatsen.
Op een koude winterochtend, meedrijvend op een frisse noord-oosten wind, loopt Kees richting het dorp. Doel van zijn wandeling is het intieme kerkhof naast de kerk. Hij duwt tegen de tegensputterende poort en stapt over de drempel, de absolute stilte van het kerkhof binnen.
Onwillekeurig speuren de ogen van Kees naar de zerk van zijn maatje Nelis. Zijn gedachten glijden terug naar die prachtige winteravond, waarop Nelis besloot naar Broek in Waterland te schaatsen, ondanks de protesten van zijn vriendin. Nelis werd drie dagen later onder het ijs gevonden. De zerk vervult de rol van het ijs, Kees ziet hem liggen.
Plots luidt de kerkklok. Kees moet Nelis uit zijn gedachten bannen. Hij is niet zonder reden naar het kerkhof gekomen. Zijn huisarts heeft hem de uitslag gegeven over een kort geleden verricht onderzoek, zijn intense moeheid wordt veroorzaakt door een levensbedreigende ziekte. Nooit eerder raakte Kees zo doordrongen van zijn sterfelijkheid. Van het besef afscheid te moeten nemen van dit dorp, zijn familie en kennissenkring, de voetbalclub, de biljartvereniging. Maar dan maakt een wonderlijke gedachte zich van hem meester: Hoe kan ik in vredesnaam met mijn lange lijf hier begraven worden? Ik pas nooit in zo’n graf.
Voor veel begraafplaatsen die zijn aangelegd rond 1830, ontstaan binnenkort grote praktische problemen. Na de Tweede Wereldoorlog heeft zich in Nederland een historisch ongekende ontwikkeling voorgedaan. De huidige generatie Nederlanders is fors langer dan die van voor de oorlog. Gevolg: ze passen domweg niet meer in de graven van deze begraafplaatsen. De graven zijn nu twee meter lang, terwijl een kist niet zelden al 2.10 meter meet.
Beheerders zullen snel plannen moeten maken om in dit probleem te voorzien, want de babyboom van de jaren kort na de Tweede Wereldoorlog gaat merkbare effecten sorteren tussen 2016 en 2036.
Er zullen dus voldoende graven moeten komen met grafmaten die volstaan om de veel langere, naoorlogse generatie te begraven. Nieuwe graven zouden 2.30 en liefst nog 2.50 meter moeten meten. Daar waar mogelijk moet de indeling van de begraafplaats geheel worden herzien, met als resultaat minder graven. Mogelijk moet de begraafplaats worden uitgebreid met een gedeelte met grotere graven. Daar waar aan de indeling niets kan worden veranderd moet een nieuwe begraafplaats worden aangelegd. Burgerlijke en kerkelijke gemeenten moeten de plannen daarvoor nu al gereed hebben. Er vinden nu al begravingen plaats waarbij de kist ternauwernood of zelfs helemaal niet kan dalen in aanwezigheid van de familie.
In Amsterdam-Noord, met de dorpsbegraafplaatsen van Buiksloot, Durgerdam, Holysloot, Nieuwendam, Ransdorp, Schellingwoude en Zunderdorp, heb ik de problemen aangegeven bij de bewoners van de dorpen, de uitvaartondernemers, de kerkbesturen en binnen de gemeentelijke, ambtelijke organisatie.
De hernieuwde (concept)indeling van de begraafplaatsen is gereed. Bij twee begraafplaatsen, die van Ransdorp en Zunderdorp, kan van een herindeling geen sprake zijn. Daarvoor is een voorstel voor de aanleg van een nieuwe begraafplaats ingediend binnen de gemeentelijk organisatie.
Hopelijk kan binnenkort overleg worden gevoerd met alle betrokkenen om te komen tot een voor alle partijen aanvaardbare oplossing van de gesignaleerde problemen.
