Regeling 'dubbele graven'?

VRAAG

Ik heb een vraag over een vermeende regeling voor dubbele graven.  Twee graven naast elkaar, waarbij van één van beide graven de rechten niet verlengd worden en hoe dan te handelen?

Deze vraag heb ik in oktober 2023 aan de LOB gesteld en hierop een reactie gekregen dat een optie is ‘het middelen van grafrechten’, oftewel betaalde rechten van het ene graf overzetten naar het andere graf om zo de termijnen weer gelijk te laten lopen.

ANTWOORD

Bij bovenstaande (eerder gegeven antwoord)  is helaas voorbij gegaan dat u de vraag stelde namens een gemeentelijke begraafplaats en niet namens een bijzondere begraafplaats. Uw begraafplaats is bijzonder; daardoor is het gegeven antwoord helaas onvolledig en bent u daarmee op een verkeerd spoort gezet. Dat is jammer en verdient excuses.

Bij en gemeentelijke begraafplaats is sprake van een publiekrechtelijke overeenkomst waarbij grafrechten in de vorm een beschikking door, of namens, het college van B&W worden gevestigd. Bij bijzondere begraafplaatsen is er sprake van een privaatrechtelijke overeenkomst ten aanzien van grafrechten. Wanneer er bij een gemeentelijke begraafplaats grafrecht over twee graven ‘gemiddeld’ zouden worden, dient dat een besluit van het college te zijn. Tegen een dergelijk besluit staat op grond van de Awb de mogelijkheid tot bezwaar open. Een heilloze weg wanneer u het mij vraagt. Bij bijzondere begraafplaatsen zou een middeling van grafrechten echter makkelijker te realiseren zijn. Wanneer beide partijen het eens zijn over de middeling, kan dat schriftelijk vastgelegd worden en de middeling is een feit. Een aandachtspunt hierbij is natuurlijk de waarborg van de wettelijke grafrusttermijn van tien jaar, maar dat gaat voor nu te ver om daar dieper op in te gaan want u heeft te maken met een gemeentelijke begraafplaats en daar is middeling in principe niet aan de orde. Ik adviseer u dan ook in een verordening geen artikel op te nemen over een mogelijkheid om grafrechten ‘te middelen’ wanneer er sprak is van meerdere graven.

Blijft voor u over hoe te handelen wanneer de situatie zich voordoet wanneer de situatie zich voordoet zoals u in oktober 2023 schertste. Ik heb uw vraag uit 2023 teruggevonden en hieronder gekopieerd. Daaronder treft u mijn reactie aan zoals wij u die in oktober 2023 hadden moeten geven voor uw bijzondere begraafplaats

Vraagstelling 19 oktober 2023

Beste mensen, graag leg ik deze vraag aan u voor. Als een rechthebbende een dubbel graf heeft (twee graven naast elkaar) met een gedenkteken over de volle breedte, en hij zegt één van de graven op. Dan is in principe de begraafplaatsbeheerder gerechtigd om het opgezegde graf te ruimen en opnieuw uit te geven. Maar dat kan niet. want er ligt een gedenkplaat op die dan doorgezaagd zou moeten worden (en misschien zelfs daardoor instabiel wordt). Kan de beheerder dan de rechthebbende verplichten om het gedenkteken aan te passen aan de maat van het overblijvende graf? Of kan de rechthebbende gedwongen worden om het tweede graf alsnog ook nog te blijven betalen? Ik hoor graag of hier in het land ervaring mee is.

Nieuwe reactie hierop:

Wanneer een rechthebbende twee graven naast elkaar heeft waar één monument op ligt en de termijnen lopen niet gelijk, is er in principe geen probleem. Wanneer er in een van beide graven begraven moet worden, geeft de rechthebbende hiervoor toestemming en er kan begraven worden. De steenhouwer verwijdert het monument van beide graven en plaatst dat later ook weer terug. Het probleem ontstaat wanneer de rechten op een van beide graven verlengd moet worden en van het andere graf is verlenging nog niet aan de orde.

Als voorbeeld: de rechten op grafnummer één lopen tot 2030 en de rechten van grafnummer twee tot 2025. Op beide graven ligt een monument dat beide graven bedekt. In 2025 moeten de rechten op grafnummer twee verlengd worden. De rechthebbende heeft besloten geen gebruik te maken van het recht op verlenging. Hij creëert hiermee een probleem ten aanzien van het grafmonument, want dat heeft dusdanige afmetingen dat het zowel grafnummer één als grafnummer twee bedekt. Wiens probleem is dat dan? Van de rechthebbende, of van de houder van de begraafplaats? Vanzelfsprekend het probleem van de rechthebbende, hij heeft het probleem gecreëerd. De gemeente wordt echter met het probleem opgezadeld, maar moet zich dat niet tot haar probleem maken. Hoe dan te handelen als gemeente was uw vraag.

Ik adviseer u in een dergelijke situatie de juridische kant van de kwestie te bekijken en niet alleen naar de praktische kant. Voor het dubbele monument zal ooit een vergunning tot plaatsing verstrekt zijn. Die vergunning had betrekking op een monument met dusdanige afmetingen dat het over twee graven geplaatst kon worden. Dat kon, want de rechthebbende had twee graven naast elkaar. Nu de rechten op grafnummer twee niet verlengd zijn, heeft de gemeente de beschikking weer gekregen over het graf. Daarnaast is de gemeente als gevolg van natrekking eigenaar geworden van het deel van het monument dat zich op grafnummer twee bevindt. Het deel van het monument dat zich op grafnummer één bevindt voldoet niet meer aan de maximale afmetingen die van toepassing zijn op een enkel graf (in dit kader maakt het aantal begraaflagen in het graf niet uit).

In een dergelijke situatie adviseer ik u de vergunning grafbedekking officieel in te trekken en wel op grond van het feit dat de rechten op grafnummer twee niet verlengd zijn. De vergunning zal door of namens het college verleend zijn, zorg ervoor dat de vergunning ook namens het college ingetrokken wordt. Volg het juiste juridische pad. Stel een realistische termijn dat de rechthebbende ervoor moet zorgdragen dat het monument verwijderd wordt, vanzelfsprekend op zijn kosten. Raadzaam is om daarbij afstand te doen van het eigendomsrecht op het deel van het monument dat zich op grafnummer twee bevindt. Laat de rechthebbende weten dat hij, wanneer hij een aangepast of volledig nieuw monument op grafnummer één wil terugplaatsen, dat hij hiervoor wederom een vergunning dient aan te vragen conform de reguliere regeling hiervoor. De eerder verstrekte en ingetrokken vergunning is immers niet meer van kracht. Zie hiervoor ook uw eigen Beheersverordening en Uitvoeringsbesluit voor de grafbedekking.

Mocht de rechthebbende geen gehoor geven aan het verwijderen van het monument, stel hem dan in gebreke en laat hem weten dat u eventueel zelf het monument laat verwijderen op kosten van de rechthebbende. Onderneemt hij nog geen actie, verwijder dan het monument en sla dat tijdelijk op. Ik advies dergelijke aanschrijvingen aangetekend te verzenden.

Wanneer het monument van grafnummer twee verwijderd is, door de rechthebbende of door uzelf, heeft u weer de beschikking over het graf. Afhankelijk van het beleid kan het graf dan opnieuw uitgegeven worden.

Igle Weidenaar
4 augustus 2025