Beschermingsmiddelen bij 'lijkwater'

VRAAG

Gezien de regenval lopen de gegraven graven op onze gemeentelijke begraafplaats vol met water. Dit water heeft olievlekken en schuim. De medewerkers pompen en schepen dit zgn. lijkwater er met een emmer uit. Het gevolg is wel dat het (lijk-)water op ons komt en onze handen met dit water in aanraking komen.  Mijn vraag is of het betreffende water gevaarlijk is voor onze gezondheid?

ANTWOORD

Noot: ter opvolging van deze vraag is er eerst telefonisch contact geweest tussen de vraagsteller en de consulent van het LOB bedrijfsbureau. De werksituatie ter plaatse is daarbij uitgebreid besproken.

De situatie is dat in (bijna) elk graf op de begraafplaats er sprake is van ‘begraven in water’. Los van het feit dat je als gemeentelijke organisatie deze situatie niet zou moeten willen laten voortbestaan, is het van belang dat medewerkers die met deze situaties geconfronteerd worden de beschikking hebben over de geëigende Persoonlijke beschermingsmiddelen, de PBM’s. Voor dit moment verwijzen we u gemakshalve even naar de site van het Ministerie van Sociale Zaken ene Werkgelegenheid Wat is een persoonlijk beschermingsmiddel | Persoonlijke beschermingsmiddelen | Arboportaal. Ik verwacht wanneer uw Arbo coördinator juist geïnformeerd wordt over de situatie op de begraafplaatsen, hij/zij direct in actie komt en de PBM’s zoals waterdichte handschoenen, wegwerpoveralls, veiligheidslaarzen, enz. snel ter beschikbaar komen van de medewerkers.

Van belang is ook om kennis te nemen van de geactualiseerde uitgave Veilig en gezond werken op begraafplaatsen. De LOB heeft deze begin 2025 aan alle leden toegezonden, ter attentie van de op de LOB webpagina van uw organisatie ingevoerde contactpersoon. Het is aan deze persoon om de uitgave intern door te sturen, zodat deze bij de medewerkers van de begraafplaats terecht komt. Meerdere exemplaren van deze uitgave zijn verkrijgbaar bij de LOB. Het eerste exemplaar is aan alle LOB-leden kosteloos toegezonden, meerdere exemplaren kosten € 23,50 exclusief verzendkosten. Er zijn gemeenten en andere LOB-leden die voor alle medewerkers op de begraafplaats een exemplaar besteld hebben zodat zij er allen kennis van kunnen nemen. Als LOB juichen we dat van harte toe.

Dan een reactie op uw vraag. Wanneer het grondwaterpeil zo hoog staat dat een gegraven graf direct volstroomt met (grond-) water, is dat eigenlijke een onwerkbare situatie. Onwerkbaar voor jullie als medewerkers, zeer ongewenst voor de nabestaanden (en overledene!) en zeer belemmerend voor de lijkvertering. De kans op adipocirevorming is bijna 100%. Lichamen vergaan dat niet.

Wanneer het grondwaterpeil zo hoog staat dat het water direct is het graf stroomt, is de kans dat dat water is dat uit kisten uit omliggende graven komt niet heel groot. Het grondwater kan zich vrij bewegen door de boden, terwijl water dat uit omliggende kisten komt eerst door de kistwand heen moet bewegen.

Wanneer het grondwaterniveau echter lager staat dan de omliggende kisten en die kisten staan wel vol met water, dan kan het wel zijn dat water vanuit de kisten sijpelt en in het gegraven graf terechtkomt. Dat water kan dan wel verontreinigd zijn. Het gebruik van PBM’s is in alle gevallen – wanneer men in aanraking komt met grondwater (verontreinigd met ‘lijkwater’ of niet) – verplicht. Gezondheidsrisico’s moeten simpelweg uitgesloten worden.

IW jan '25
6 mei 2025