Verduurzaming en vergroening van begraafplaatsen

Verduurzaming van Nederlandse begraafplaatsen staat hoog op de agenda van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB). Mede daarom is in 2017 een checklist duurzaamheid opgesteld, die bijdraagt aan de bewustwording van kansen en mogelijkheden voor begraafplaatsen.

Recent is een nieuw project gestart, Groene en Duurzame Begraafplaats. Hiervoor is door het LOB bedrijfsbureau en GreenLeave een concept document opgesteld dat de zeven kernprincipes bevat. Daarnaast treft u een vragenlijst aan m.b.t. de huidige stand van zaken en eventuele ambities op uw begraafplaats(en). Het document is voor uw te lezen en te downloaden, als word bestand, als invul formulier.

In 2025 worden de kernprincipes en vragenlijst ‘getoetst’ op praktische toepasbaarheid bij verschillende leden van de LOB. Zowel kleine als grote begraafplaatsen worden gevraagd om mee te werken, als wel bijzondere en gemeentelijke.

Belangrijker dan de papieren ’tijger’ is de werkelijkheid. Het zetten van eerste, kleine stappen naar bijvoorbeeld bewustwording van duurzaamheid op uw begraafplaats(en) is van even groot belang als de wat grotere en concretere vervolgstappen.  Dit uiteraard samen met en door uw team.

Inspiratieveld Herdenkingspark Westgaarde: Duurzaam herdenken

© foto Margriet Hoekstra

Duurzaamheid in de uitvaartbranche wordt steeds belangrijker. Ook op begraafplaatsen groeit de aandacht voor natuur, hergebruik en een groenere inrichting. Op 1 oktober 2025 werd op Herdenkingspark Westgaarde, onderdeel van PC Uitvaart, in Amsterdam het Inspiratieveld geopend: een speciaal ingerichte plek die laat zien dat er méér mogelijkheden zijn dan de traditionele grafmonumenten. Bezoekers vinden hier voorbeelden van duurzame grafbedekkingen, ontworpen door verschillende leveranciers, die ieder op hun eigen manier bijdragen aan een groenere manier van herdenken.

Een plek waar natuur en herinnering samenkomen
Het Inspiratieveld maakt zichtbaar hoe herdenken hand in hand kan gaan met duurzaamheid. De grafbedekkingen die hier te zien zijn, zijn gemaakt van materialen met een lage milieu-impact en dragen bij aan een gezondere leefomgeving – bijvoorbeeld door het bevorderen van biodiversiteit of het gebruik van herbruikbare en natuurlijke grondstoffen. Zo laat het veld zien dat een gedenkplek niet alleen betekenisvol kan zijn, maar ook op een positieve manier kan bijdragen aan de omgeving.

Samenwerking en innovatie
Het Inspiratieveld is tot stand gekomen in samenwerking met verschillende leveranciers die ieder op hun eigen manier duurzame grafbedekking ontwikkelen. Daarbij is gekeken naar materiaalgebruik, productie en transport, maar ook naar eerlijke werkomstandigheden en mogelijkheden tot hergebruik. Onder de deelnemende partijen bevinden zich onder meer Ada Wille met Nerf Houtwerk en Van der Vooren, Den Hollandsche, Silent Stones en EcoRoof.

Inspiratie voor de hele branche
Met het Inspiratieveld wil PC Uitvaart niet alleen nabestaanden inspireren, maar ook andere begraafplaatsen en uitvaartondernemers aanmoedigen om duurzame initiatieven te ontwikkelen. Door samen te werken en kennis te delen, kunnen begraafplaatsen in heel Nederland bijdragen aan een plek waarin herdenken, innovatie en natuur elkaar versterken.

Het zou mooi zijn als op steeds meer begraafplaatsen vergelijkbare velden ontstaan – plekken die laten zien hoe herdenken en natuur samen kunnen gaan. Zo kan duurzaamheid stap voor stap de nieuwe norm worden binnen de uitvaartsector.

Altijd in ontwikkeling
Het Inspiratieveld is vrij toegankelijk voor bezoekers, nabestaanden en collega’s uit de branche. Momenteel zijn er zes grafbedekkingen te zien, maar het veld blijft in ontwikkeling. Nieuwe leveranciers worden regelmatig uitgenodigd om hun duurzame ontwerpen te presenteren, zodat het veld een inspiratiebron blijft voor bezoekers.

Meer informatie over het Inspiratieveld, de deelnemende leveranciers en de duurzame grafbedekkingen die momenteel op Herdenkingspark Westgaarde te zien zijn, is te vinden op www.pc.nl/inspiratieveld

© foto Margriet Hoekstra – monument “Natuurlijk Gedenken” van Den Hollandsche (Franse leisteen, Nederlands eikenhout en sedum als bodembedekker)

© foto Margriet Hoekstra – Bijen-memorial van Ada Wille in samenwerking met Nerf Houtwerk op het inspiratieveld van herdenkingspark Westgaarde, PC Uitvaart

Hergebruik van en alternatieve grafmonumenten

De LOB wil ook pro actief een steentje bijdragen in het recyclen van grafstenen. Daarom een artikel over het ‘groene’ initiatief Circle Stone, van Stichting GreenLeave. Circle Stone stimuleert steenhouwers en begraafplaatsen om grafstenen te hergebruiken.

Waarom recyclen van grafstenen?
Een grafsteen is maatwerk, het is een mooie laatste ode aan overledenen en biedt steun aan nabestaanden. Meestal maken steenhouwers gebruik van natuursteensoorten zoals marmer, graniet of kalksteen. Veelzijdige materialen en gemaakt voor de eeuwigheid. In Nederland worden jaarlijks bijna twintigduizend nieuwe grafstenen geplaatst en duizenden graven geruimd. De grafmonumenten worden, na beëindiging van de grafrechten, doorgaans vernietigd tot puin en belanden daarna onder het wegdek. En dat terwijl de grafstenen goed te hergebruiken zijn en nog vele generaties mee kunnen gaan.

De vernietiging van de grafmonumenten is eigenlijk pure verspilling van kostbaar natuursteen dat van ver komt, vaak gewonnen onder gevaarlijke arbeidsomstandigheden. Bovendien de meeste natuursteen dat in ons land wordt geïmporteerd, wordt gebruikt voor grafmonumenten.

Video’s

In het radioprogramma Villa VdB worden Roel Stapper (stichting GreenLeave) en Jeroen van Leeuwe (steenhouwer) geïnterviewd over het tweede leven van grafstenen. U kunt het hier terugluisteren of bekijken.

Bekijk hier de video van het artikel van de NOS over het hergebruik van grafstenen ‘Tweede leven voor grafstenen: ‘even schuren en ze zijn weer als nieuw’- bij de NOS’

Een tweede leven voor grafstenen, draag uw eigen steentje bij

De vraag naar gerecyclede grafstenen neemt alleen maar toe de komende jaren. Draag uw steentje bij!

Bent u begraafplaatsbeheerder of bent u particulier? Wilt u graag een duurzame keuze maken in het gebruik van grafstenen? Circle Stone verbindt verschillende betrokkenen uit de sector en verstrekt informatie en communicatiemateriaal zodat een begraafplaatsen makkelijker de consument kan informeren over hergebruik van grafstenen.

Meer informatie
Neem contact op met Circle Stone.
Meer informatie over Stichting GreenLeave vindt u hier.
Bekijk hier de video van GreenLeave over het recyclen van grafstenen.